Triggers

In de dynamiek van menselijke relaties is het fenomeen van ‘getriggerd zijn’ een bekend maar vaak onbegrepen concept. Het verwijst naar die momenten waarop iets in ons een sterke emotionele reactie oproept, vaak resulterend in een ruzie of conflict.

Je herkent het vast wel (bij jezelf of bij een ander), je bent in een situatie en ‘iets’ maakt je bijvoorbeeld flink geïrriteerd, boos, angstig of heel verdrietig.
De situatie lijkt een gewone situatie en toch reageer je allesbehalve heel ‘gewoon’.

Je merkt bijvoorbeeld dat je hart sneller klopt, je krijgt zweethanden, je verstijft, krijgt een droge mond, je schreeuwt of je sluit je af. Je voelt woede, verdriet, schaamte of je gaat jezelf waardeloos vinden. Het lukt je in zo’n moment vaak niet om weer in verbinding met jezelf en de ander te komen zodat je het kunt uitpraten of de situatie helder kunt overzien. Alles in jou reageert alsof er iets vreselijks gebeurt.

Triggers zijn dus mensen, plekken, dingen, zintuiglijke waarnemingen of situaties die een gevoel of idee van onveiligheid met zich meebrengen en je zenuwstelsel activeert naar een beschermingsmodus. Een trigger kan een realistische bedreiging zijn zoals een auto die met volle snelheid op je af komt rijden of een waargenomen bedreiging zoals een lompe email van je leidinggevende.

Triggers kunnen ervoor zorgen dat je je het ene moment 'ok' voelt en het volgende moment 'niet meer ok'.

Zo zijn pesten, geen liefdevolle aandacht krijgen van je ouders, je te volwassen moeten gedragen in je kindertijd, (seksueel) misbruik, een scheiding en verlies van dierbare een aantal voorbeelden van traumatische gebeurtenissen.

Als je angst of boosheid ervaart en je kunt deze gevoelens niet uiten of kwijtraken, blijft je sympathische zenuwstelsel (vecht/vluchtrespons) geactiveerd. Dit betekent dat je lichaam in een constante staat van paraatheid blijft, wat op lange termijn niet goed is voor je gezondheid.

Op momenten dat je wordt getriggerd of overspoelt raakt door deze emotie, dan kan het zijn dat je lichaam begint te trillen, onrustig wordt of je zit bijvoorbeeld te friemelen of te wiebelen. Je lichaam heeft je op dat moment iets te vertellen. De vastzittende energie en spanning wil het lichaam verlaten. Het wil de beweging maken die passend is bij de vecht- of vluchtrespons.

En hoewel angst je mogelijk kan verlammen (bevriezen), wil het lichaam toch de vluchtbeweging maken en helpt het je om deze beweging te maken. Dit geldt ook voor onderdrukte boosheid. De vastgezette energie wil zich via je lichaam vrijmaken.

Trauma's zorgen via een overlevingsrespons voor triggers

Trauma is kort gezegd dat wat er van binnen bij je afspeelt na een voor jou ingrijpende gebeurtenis en wat onvoldoende gezonde aandacht heeft gekregen in je nabije omgeving. Dit onverwerkt trauma zorgt ervoor dat mensen in het heden nog altijd vanuit een overlevingsrespons reageren op een 'normale' situatie. Triggeren noemen we dat.

Wanneer je een trauma hebt ervaren is de balans tussen ‘in actie’ en ‘ontspannen zijn’ verstoord. Je lichaam bevindt zich ook dan in een staat van paraatheid en kan onvoldoende herstellen. Veel situaties ervaar je hierdoor als onveilig en vanuit die onveiligheid reageer je.

Het is gemakkelijk om het erover eens te zijn dat een "slechte dag" anders is dan "trauma", en dat "trauma" een term is die gereserveerd is voor mensen die iets heel ongewoons hebben meegemaakt.

Persoonlijk trauma kan het gevolg zijn van een schok, zoals een ramp of een ongeluk, misbruik, problemen binnen een relatie, of negatieve interacties gerelateerd aan culturele, persoonlijke of gemeenschapsidentiteit. Het kan van buitenaf duidelijk zijn, privé en alleen voor een klein groepje bekend zijn of geheim, zodat niemand er van weet behalve degene die het trauma meegemaakt heeft.

Trauma kan het gevolg zijn van één gebeurtenis of herhaalde, langdurige of chronische gebeurtenissen. Het kan zelfs het gevolg zijn van situaties die misschien niet eens "traumatisch" lijken, zoals schaamte. De impact ervan hangt zowel af van de omstandigheden van een gebeurtenis als de veerkracht van het zenuwstelsel van de persoon op het moment in kwestie. Soms zijn we beter in staat om te verwerken en vrij te geven en soms zijn we dat niet.

Vrijwel iedereen heeft trauma’s opgelopen in zijn kindertijd, pubertijd of op volwassen leeftijd. Vaak zijn die trauma’s diep weggestopt in het onderbewustzijn van waaruit zij hun destructieve werk doen.

Deze bewegingen vermindert de vluchtrespons van je autonome zenuwstelsel:

1. Neem plaats op het puntje van je stoel
   Plaats je handen op je knieën met je handpalmen naar boven
   Beweeg je benen om de beurt op en neer alsof je rent
   Houdt ondertussen je mond open en maak ruimte voor geluid
   Houd dit even vol en sluit vervolgens je ogen
   Haal een paar keer dieper adem door je neus en neem waar wat je lichaam ervaart.

2. Ga staan met je voeten stevig op de grond
   Laat je armen en handen losjes naast je lichaam hangen
   Begin met je hele lichaam te trillen en schudden alsof je iets van je af schudt
   Houdt ondertussen je mond open en laat je adem met geluid naar buiten komen
   Houd dit even vol en sluit vervolgens je ogen
   Haal een paar keer dieper adem en neem waar wat je lichaam ervaart.